یک. انقلابی در مراقبتهای بهداشتی: ساخت بافتهای زنده با چاپ سه بعدی (چاپ زیستی)
کارشناسان از فناوری چاپ سهبعدی پیشرفته برای تولید اعضای پیچیده و عملکردی بدن انسان استفاده میکنند. با ورود به سال ۲۰۲۴، پیشرفتهای قابل توجهی در زمینه پزشکی در حال رخ دادن است زیرا فناوری چاپ سهبعدی به سمت ایجاد اعضای کاملا کارآمد بدن پیش میرود. این دستاورد اساسی این پتانسیل را دارد که در زمینه پزشکی، انتقال اعضا را دگرگون کند و برای بیماران سراسر جهان که منتظر روشهای نجاتبخش زندگی هستند، امیدبخش باشد. کارشناسان در این زمینه از فناوری چاپ سهبعدی پیشرفته استفاده میکنند تا اعضای پیچیده را با دقت استثنایی تولید کنند. هدف این پیشرفت، رفع کمبود مداوم اعضا و در نهایت کاهش زمان انتظار پیوند و زندگیبخشی به تعداد زیادی از افراد نیازمند است. نیروی محرک پشت این دستاورد پزشکی، تلاشی همکارانه بین موسسات تحقیقاتی برجسته، سازمانهای بهداشتی و پیشگامان فناوری است. با بهرهگیری از پیشرفتهای جدید در چاپ سهبعدی بیوپرینتینگ، دانشمندان توانستهاند اعضایی ایجاد کنند که ساختار و عملکرد آنها نزدیک و شبیه به اعضای طبیعی است. این پیشرفت شامل چاپ موفقیتآمیز قلب، کلیه، کبد و دیگر اعضای حیاتی است که یک دوره جدید در پزشکی تجدیدساختی را به وجود آورده است. یکی از مزایای مهم اعضای چاپ سهبعدی، توانایی سازماندهی آنها برای تأمین نیازهای آناتومیکی و فیزیولوژیکی منحصر به فرد بیماران است. این شخصیسازی نه تنها سازگاری را افزایش میدهد بلکه خطر رد کردن را که یک چالش متداول برای گیرندگان پیوند اعضا است، کاهش میدهد. همچنین تولید سریع را فراهم میکند که ممکن است نیاز به دورههای انتظار طولانی مرتبط با پیوندهای سنتی اعضا را از بین ببرد. با وجود اینکه این فرآیند در مراحل ابتدایی خود است، پیشرفتهایی که تا کنون انجام شده، شور و اشتیاق را در جامعه پزشکی به وجود آورده است. امکان پیشرفت در مواجهه با کمبود اعضا و بهبود نتایج برای بیماران، امیدبخش است. همانطور که پیشرفت تکنولوژی چاپ سه بعدی ادامه دارد، وعدهی اعضاهای شخصیسازی شده و درخواستی، از قلمرو داستانهای علمی به دنیای واقعی منتقل میشود. این دستاورد پیشرو نه تنها نشاندهندهی یک گام مهم در علم پزشکی است، بلکه نشاندهندهی تأثیر نوآوری در شکلدهی به آیندهای سالمتر و پایدارتر برای همه ما است.
دو. پروفسور روی کالن، از پیشگامان جراحی پیوند، در ژانویه ۲۰۲۴ در سن ۹۳ سالگی درگذشت.
کارهای نوآورانه او به هزاران بیمار در سراسر جهان زندگی جدیدی است. نام پروفسور روی کالن به دلیل مجموعهای از «نخستینها» در دنیای پزشکی به یادگار مانده است. او در سال ۱۹۶۸ در بیمارستان ادنبروک در کمبریج، اولین عمل پیوند کبد موفق کشور انگلیس را انجام داد. تلاشهای تجربی او همینجا متوقف نشد، زیرا او به انجام اولین عمل پیوند کبد، قلب و ریه در سال ۱۹۸۶ و اولین عمل موفق organ cluster transplant در سال ۱۹۹۴ پرداخت. این موارد نقش مهمی در شکلدهی به تکامل پیوند اعضا داشتهاند. سفر کالن در دهه ۱۹۵۰، زمانی که او دانشجوی پزشکی بود، آغاز شد. او از مرگ ناگهانی یک بیمار جوان به دلیل نارسایی کلیه متأثر شده بود، به تلاش برای جلوگیری از چنین فاجعههایی پرداخت. این مسئولیت منجر به تأسیس برنامه پیوند کلیه در کمبریج شد که در نهایت به پیوند کبد گسترش یافت. تا دهه ۱۹۹۰، تیم او بیش از ۱۰۰ پیوند کبد و ۸۰ پیوند کلیه در سال انجام دادهاند و حتی خدمات خود را به کودکان نیز گسترش دادند. او در سال ۱۹۸۶ لقب شوالیه و در سال ۲۰۱۴ جایزه افتخار بریتانیا را برای دستاورد یک عمر دریافت کرد. حتی پس از بازنشستگی در سال ۱۹۹۸، همچنان در این زمینه فعال بود و به انجام پیوند کلیه و انجام تحقیقات ادامه داد.
سه. توفی موسیوند؛ از پسر چوپان تا مبتکر تجهیزات پزشکی
دکتر توفیق موسیوند، مخترع ایرانی قلب مصنوعی و دانشمند مشهور بینالمللی که زاده روستای شهیر ورکانه در استان همدان بود در هفتم ژانویه ۲۰۲۴ درگذشت. توفیق «توفی» موسیوند ۳۰ سال به عنوان رئیس و مدیر برنامه دستگاههای قلبی عروقی در مؤسسه قلب دانشگاه اتاوا بود و در این راه تحسینهای ملی و بینالمللی بسیاری به دست آورد. موسیوند در سال ۱۹۶۴ به کانادا آمد و به ادمونتون رفت تا در دانشگاه آلبرتا برای مدرک کارشناسی ارشد در رشته مهندسی تحصیل کند. زمانی که توفیق درحال تحصیل در رشته پزشکی بود، به دعوت یکی از اساتیدش برای کار کردن در یکی از بهترین بیمارستانهای آمریکا، راهی «کلیولند کلینیک» (Cleveland Clinic) شد؛ جایی که بسیاری از پزشکان آرزو دارند در آنجا کار کنند. با توجه به تخصص همزمان در مهندسی و پزشکی، دکتر توفیق، به عنوان سرپرست تیم پروژه قلب مصنوعی انتخاب شد. نتیجه هشت سال کار مداوم، هزاران ساعت مطالعه پژوهشهای صورتگرفته و انجام آزمایشهای مختلف توسط پروفسور موسیوند در نهایت منجر به تولید نخستین پمپ مصنوعی قلب (Artificial Cardiac Pump) درون بدن انسان شد که میتوان آن را در قفسه سینه کاشت و از راه دور، نظارت و کنترل کرد.دکتر. موسیوند به خاطر مشارکتهایش در علم، فناوری و پزشکی، که بسیاری از آنها حال و آینده دستگاههای پزشکی را شکل دادهاند و تأثیرات عمدهای بر مراقبتهای بهداشتی در سطح جهان داشتهاند، به یاد خواهد ماند. پروفسور موسیوند مبدع ۳۶ فناوری/ اختراع در جهان است که ۱۲ فناوری برای نخستینبار در جهان توسط این دانشمند توسعه یافته است و مسیر را برای توسعه دستگاههای پزشکی و مراقبت بهداشتی در سراسر جهان، شکل داده و هموار کرده است.
چهار. پیوند کلیه خوک به انسان برای سومین بار در دانشگاه آلاباما (UAB)
محققان دانشگاه آلاباما در بیرمنگام که تا به امروز سه کلیه خوک اصلاح شده ژنتیکی را به مردان مرگ مغزی پیوند زدهاند؛ پنجشنبه ۲۵ ژانویه تحقیقی در مورد بهترین راه برای جلوگیری از حمله سیستم ایمنی به اندامها منتشر کردهاند. با این حال، این فناوری هنوز برای آزمایشهای انسانی تأیید نشده است. تنها پیوندهایی که انجام شده در بیماران مرگ مغزی یا به صورت اورژانسی بوده است. دکتر جیم لاک، مدیر بخش پیوند UAB معتقد است که محققان با هر پیوند بیشتر یاد میگیرند. این فرصت وجود دارد که نه تنها بحران کمبود عضو کاهش یابد، بلکه حل شود. اگر سازمان غذا و داروی ایالات متحده مطالعه ای را تأیید کند، پزشکان UAB میتوانند اندامهای اصلاحشده ژنتیکی را به برخی از بیمارانی که ممکن است گزینههای دیگری نداشته باشند، ارائه دهند. دکتر که امیدوار است FDA آزمایش بالینی را در سال جاری تائید کند. این تحقیق با کمک مالی از United Therapeutics Corporation تامین شده است. محققان UAB از کلیه خوک (اصلاح ژنتیکی) استفاده میکنند که توسط یکی از شرکتهای تابعه آن شرکت ساخته شدهاست.