کرونا ویروس در ابتدا محدود به ووهان چین بود و با همه‌گیری و انتشار این بیماری در سطح جهان، رفته رفته تبدیل به یک معظل جهانی شد. تصویربرداری ریه نشان‌دهنده پنومونی در اکثر (75-100 % ) بیماران بستری در بیمارستان‌ها می‌باشد. پس از انتشار این بیماری در جهان؛ تفاوت‌هایی در نشانه‌های افراد بستری شده در سراسر جهان وجود دارد. به نظر می‌رسد مرگ و میر وابسته به سن می‌باشد.

(سن 50-59 سال: 1.35%، سن 60-69 سال: 3.6%، سن 70-79 سال: 8%، سن 80 به بالا: 14.8 %)

این آمار نشان می‌دهد میزان مرگ و میر با افزایش سن افزایش می‌یابد.

اگرچه بسیاری از بیماران در case series دارای عوارض مشترک بودند، اما داده‌های مربوط به بیماران پیوند محدود است. بیماران مبتلا به سرطان عوارض شدیدتری نشان می دهند.

انتقال عفونت از  بیمار به بیمار و از بیمار به کادر درمان گزارش شده است.

اصلی‌ترین آزمایش تشخیصی استفاده از PCR برای تشخیص وجود ویروس در نمونه‌های جمع‌آوری شده از مجاری تنفسی افراد تحت بررسی است. اگرچه بار ویروسی به طور کلی در ابتدای بیماری بالاترین است، گاهاً در ابتدا چند سواب اولیه منفی یافت شده است. وقتی که بیماران بدون علامت باشند، ممکن است نتایج تست به اشتباه منفی گزارش شود.

در مناطق گرم عفونت‌ها به طور مداوم در حال تغییر است. در حال حاضر، میزان COVID-19 بیشتر در آمریکای جنوبی و مرکزی، آفریقا و شبه قاره هند در حال افزایش است.

• اهداکننده‌های فوت شده

افرادی که طی 14 روز در معرض بیمار مبتلا به کرونا ویروس تأیید شده یا مشکوک قرار گرفته‌اند، نباید به عنوان یک اهداکننده پذیرش شوند. به همین ترتیب اهداکنندگانی که علت مرگ آنها نارسایی تنفسی غیر قابل توضیح و اهداکنندگان با آزمایش PCR مثبت برای COVID-19 نباید مورد استفاده قرار گیرند.

آگاهی از اپیدمیولوژی منطقه بسیار مهم است. علاوه بر اینکه اعضای خانواده بیمارانی که کرونای آنها تایید شده در معرض بیماری هستند، افرادی که در مکان‌هایی کار می‌کنند که با این بیماران در ارتباط هستند نیز پرخطر محسوب می‌شوند. هیچ یک از کادر بهداشتی درگیر در تهیه اعضای پیوندی نباید ارتباطی با افراد در معرض بیماری کرونا داشته باشند.

آزمایش نمونه‌های مجاری هوایی فوقانی و تحتانی توسط PCR/NAT از اهداکنندگانی که احتمال درگیری با بیماری کرونا دارند، باید انجام شود. برخی از دستورالعمل‌های ملی، تست روتین اهداکنندگان را برای SARS-CoV-2 توصیه می‌کنند. ترکیب داده‌های اپیدمیولوژیک و آزمایش PCR رویکردی است که مورد استفاده قرار گرفته است.  

در حالی که خطر واقعی انتقال از دهنده مشخص نیست، RNAemia حداقل در 15٪ در یک سری از اهداکنندگان گزارش شده است.

در کشورهایی که انتشار این بیماری بالاست، باید تعلیق موقتی برنامه اهداکننده از مرگ مغزی در نظر گرفته شود، به ویژه هنگامی که منابع در مرکز پیوند محدود است.

تعلیق نیز ممکن است در نظر گرفته شود (یعنی تعویق بیشتر پیوندهای غیراورژانسی، یعنی کلیه، لوزالمعده و پیوند قلب برای بیماران مبتلا به VAD). این روش در تورنتو در هنگام شیوع SARS در سال 2003 انجام گرفت.

در کشورهایی که زنجیره انتقال را می‌توان تعریف کرد، به عنوان مثال در مواردی که تماس‌های قبلی به روشنی قابل ردیابی باشند یا گزارش‌دهی شفاف از خوشه‌ها موجود باشد، ممکن است پیوند انجام شود. كشورهاي كوچك با زنجيره انتقال محدود و قابل شناسايي ممكن است از اين نظر مزيت داشته باشند.

فراتر از مناسب بودن اهداكننده، مواردی از قبيل در دسترس بودن تخت‌هاي ICU و جراحان پيوند در بيمارستان دريافت‌كننده نيز مهم هستند.  

هیچ دلیل مشخصی برای تعلیق پیوندهای اهداکننده مرگ مغزی در کشورهایی که فقط موارد پراکنده COVID-19 را تجربه کرده اند، وجود ندارد.

• پیوند از زنده:

اهدا از زنده نباید از اهداکننده یا گیرنده‌ای که طی 14 روز گذشته در معرض بیمار مبتلا به COVID-19 تأیید شده یا مشکوک قرار گرفته‌اند انجام شود. در صورت داشتن تب یا علائم تنفسی از این اهداکنندگان نباید استفاده شود مگر اینکه به تایید رسیده باشد که  SARS-CoV-2 ندارند.  

اهداکنندگان با آزمایش مثبت SARS-CoV-2 PCR نباید استفاده شوند.

آگاهی از اپیدمیولوژی محلی افراد بسیار مهم است اهداکنندگان و گیرنده‌هایی که اخیراً در معرض بوده‌اند نباید اهدا یا پیوند شوند.

یک رویکرد این است که برای فرد اهداکننده و گیرنده حتما دستورالعمل فاصله اجتماعی را رعایت کنند که شامل یک دوره 2 هفته‌ای "ماندن در خانه" قبل از پیوند، با آزمایش PCR برای هر دو در پایان دوره می‌باشد. به دلیل اینکه برخی مبتلایان بدون علامت و در حال انتشار ویروس هستند، برای تشخیص این افراد بدون علامت نیاز است که در آخر دوره "ماندن در خانه" Swab  کشیده شود.  

در کشورهایی که دارای شیوع بالای بیماری هستند، باید در صورتی که خیلی پیوند اورژانسی نباشد تعلیق موقتی برنامه‌های پیوند کلیه و کبد اهداکننده زنده در نظر گرفته شود.

برخی از دستورالعمل‌های ملی، تست روتین SARS-CoV-2 را برای اهداکنندگان توصیه می‌کنند.

اگر پیوند به عنوان تنها گزینه ممکن باشد، می‌توان آن را با ارزیابی مناسب از احتمال وجود عفونت در اهداکننده و گیرنده و با رضایت آگاهانه انجام داد.

• متقاضیان پیوند:

اگر مشخص شود یک متقاضی پیوند به COVID-19 آلوده است، پیوند باید تا زمانی که از نظر بالینی بدون هیچ نشانه‌ای شود و ویروس کرونا در آزمایشات وی منفی گردد پیوند به تعویق بیفتد. مستندات آزمایش PCR منفی به فاصله حداقل 24 ساعت توصیه می‌شود.

مانند همه افراد، گیرندگان پیوند نیز به مشاوره سفر توسط تیم درمان خود در زمان ویروس کرونا نیاز دارند و لازم است تا Hنجا که ممکن است سفر خود را به تعویق بیندازند.

گیرندگان پیوند باید از مسافرت‌های کشتی کروز خودداری کنند.

• بحث در مورد عملکرد

همه تیم‌های مرتبط با پیوند باید برنامه‌هایی برای رفع موارد اساسی را در نظر بگیرند تا از این طریق فشار بر سیستم بهداشت و درمان کاهش یابد و کمتر در کار پیوند وقفه ایجاد شود:

• پزشکان تیم پیوند و پرستاران در بخش کرونا فعالیتی نداشته باشند.

• در تیم کرونا افرادی باشند که از تعطیلی مدارس زیانی نبرند مثلا پرستاری که دارای کودک مدرسه‌ای است پس از تعطیلی مدرسه فرزندش مشکلاتی برای وی ایجاد می‌شود.

• تعیین کنید چه کسی می‌تواند از راه دور کار کند و اطمینان حاصل کنید که آنها منابع لازم برای این کار را دارند.

• ارسال پیام افراد کاندید دریافت عضو یا گیرندگان عضو در مورد چگونگی و زمان تماس با مرکز پیوند در صورت بیماری.

• تهیه راهنمایی برای کاندیداها و گیرندگان در مورد کاهش خطر از جمله کاهش مواجهه با جمعیت زیاد، بهداشت دست و جلوگیری از قرار گرفتن در معرض بیماری را تدوین کنید.

• روش‌هایی را برای غربالگری بیماران مراجعه‌کننده به درمانگاه تب و علائم تنفسی انجام دهید.

• روش‌هایی برای کاهش مراجعه حضوری به مراکز مراقبت درمانی ایجاد نمایید.

• تمهیداتی برای کاهش تعداد دفعات مراجعه به کلینیک و آزمایشگاه را در نظر بگیرید.

• تعویق پروسیژرهای غیراورژانسی (به عنوان مثال پروتکل بیوپسی) را در بیماران با وضعیت پایدار در نظر بگیرید.

• ارزیابی‌های پیش از پیوند برای بیمارانی که نیازی به ارزیابی فوری ندارند را به تاخیر بیندازید.

منبع: انجمن جهانی پیوند (TTS)